Klastrujemy.pl to portal, tworzony przez ludzi z pasją, dla wszystkich, którzy chcą się dowiedzieć więcej o lokalnej i odnawialnej energetyce.
Posiadając wieloletnie doświadczenie wyniesione z branży energetycznej i technologicznej, postanowiliśmy stworzyć klastrujemy.pl - portal, który ma przybliżyć wszystkie zagadnienia związane z nowoczesną energetyką, regulacjami oraz biznesem, w przystępny dla każdego sposób. Klastrujemy energię!
Poniżej znajdziesz kilka kluczowych definicji, które są niezbędne by zrozumieć nowoczesną energetykę:
Czym jest energetyka odnawialna?
Czym jest energetyka rozproszona?
Energetyka odnawialna (inaczej: OZE) to sektor energetyki opierający się na wykorzystywaniu źródeł energii odnawialnej, które są naturalnie odtwarzalne i nieskończone w skali ludzkiej działalności - tak mówi definicja. W odróżnieniu od paliw kopalnych, takich jak węgiel czy ropa naftowa, odnawialne źródła energii mają minimalny wpływ na środowisko i emisję gazów cieplarnianych.
Przykłady odnawialnych źródeł energii:
-
Energia słoneczna – wykorzystanie promieniowania słonecznego do wytwarzania energii elektrycznej lub cieplnej. Panele fotowoltaiczne przekształcają światło słoneczne bezpośrednio w prąd elektryczny.
-
Energia wiatrowa – wykorzystuje turbiny wiatrowe do generowania energii elektrycznej z ruchu powietrza.
-
Energia wodna – energia pozyskiwana z ruchu wody, głównie w elektrowniach wodnych (hydroelektrownie).
-
Biomasa – odnawialne źródło energii oparte na organicznych materiałach, takich jak drewno, odpady roślinne, czy biogazy. W przypadku biomasy istnieją kontrowersje co do jej klasyfikacji, choć aktualnie prawo definiuje ją jako OZE.
-
Energia geotermalna – pozyskiwana z ciepła zgromadzonego we wnętrzu Ziemi.
Gdzie znajdziemy odnowienia do definicji:
Ustawa o odnawialnych źródłach energii (OZE) z 20 lutego 2015 roku. Reguluje ona rozwój i funkcjonowanie rynku energii odnawialnej w Polsce. Ustawa wprowadza m.in. mechanizmy wsparcia dla producentów energii z OZE, takie jak aukcje OZE i gwarancje pochodzenia energii.
Krajowy Plan na Rzecz Energii i Klimatu na lata 2021-2030. Dokument ten określa cele Polski w zakresie udziału odnawialnych źródeł energii w miksie energetycznym. Do 2030 roku Polska zobowiązała się do zwiększenia udziału OZE do minimum 23%.
Dyrektywa UE RED II (Renewable Energy Directive II), którą Polska implementuje, ma na celu zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii w końcowym zużyciu energii w Unii Europejskiej do co najmniej 32% do 2030 roku.
Energetyka rozproszona to system wytwarzania energii, w którym produkcja odbywa się lokalnie, blisko miejsc jej zużycia, zamiast w dużych, scentralizowanych elektrowniach. Rozproszony system energetyczny składa się z wielu małych i średnich jednostek produkcji energii, które mogą działać autonomicznie lub w ramach jednej sieci. Ten model energetyczny promuje decentralizację wytwarzania energii, co w założeniu przyczynia się do zwiększenia efektywności, bezpieczeństwa dostaw oraz redukcji strat przesyłowych. Jak wszystkie rodzaje energetyki i tam ma swoich zwolenników oraz przeciwników. Warto wsłuchiwać się w głosy obu stron, bo ostatecznie prawda leży po środku.
Przykłady energetyki rozproszonej:
Mikroinstalacje fotowoltaiczne – panele słoneczne (moduły PV) montowane na dachach domów, firm lub gospodarstw rolnych oraz na terenach przylegających (tzw. instalacje gruntowe). Właściciele takich instalacji, tzw. prosumenci, mogą produkować energię na własny użytek, a nadwyżki eksportowa do sieci energetycznej osiągając konkretne korzyści.
Małe elektrownie wiatrowe – turbiny wiatrowe o niskiej mocy, które są instalowane lokalnie i dostarczają energię do pojedynczych gospodarstw domowych, wsi czy mniejszych przedsiębiorstw.
Kogeneracja (CHP, Combined Heat and Power) – systemy wytwarzania energii elektrycznej i ciepła w małych jednostkach, które zasilają lokalne sieci ciepłownicze, np. w małych miastach lub osiedlach mieszkaniowych. Takie rozwiązanie minimalizuje straty związane z przesyłem energii i zwiększa efektywność energetyczną.
Elektrownie wodne małej skali – małe elektrownie wodne (mikrohydroelektrownie) zlokalizowane na niewielkich ciekach wodnych, które dostarczają energię elektryczną do pobliskich odbiorców.
Biogazownie rolnicze – jednostki wytwarzające energię elektryczną i cieplną z biogazu pozyskiwanego z odpadów rolniczych, np. z gnojowicy, odpadów organicznych czy odpadów spożywczych. Tego typu instalacje są popularne w gospodarstwach rolnych, które mogą samodzielnie zasilać własne potrzeby energetyczne.
Kim jest prosument?
Prosument to osoba lub podmiot, który jednocześnie produkuje i konsumuje energię elektryczną. Termin pochodzi z połączenia słów "producent" i "konsument" i odnosi się najczęściej do właścicieli mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii (OZE), takich jak instalacje fotowoltaiczne, małe elektrownie wiatrowe, czy biogazownie. W krajowym prawie prosument może korzystać inatalacji do 50 KWp (kilo-wato-pików).
Charakterystyka prosumenta:
Produkcja i zużycie energii – prosument wytwarza energię na własne potrzeby, a nadwyżki może wprowadzać do sieci energetycznej.
Autonomia energetyczna – prosumenci mają większą kontrolę nad swoją konsumpcją energii, co pozwala im zmniejszyć zależność od tradycyjnych dostawców prądu.
Oszczędność – dzięki wytwarzaniu energii na własny użytek prosumenci mogą obniżać rachunki za energię, a w niektórych przypadkach uzyskiwać dodatkowe przychody ze sprzedaży nadwyżek.
Środowisko – korzystając z odnawialnych źródeł energii, prosumenci przyczyniają się do redukcji emisji CO2 i wspierają transformację energetyczną w kierunku zrównoważonego rozwoju.
Ramy prawne dla prosumentów w Polsce:
W Polsce pojęcie prosumenta zostało wprowadzone i usankcjonowane prawnie w ramach Ustawy o odnawialnych źródłach energii (OZE) z 2015 roku.
Kluczowe regulacje obejmują:
Net metering – system opustów, który pozwala prosumentom na "przechowywanie" nadwyżek energii w sieci. Oznacza to, że nadmiar energii wyprodukowanej przez prosumenta może być oddawany do sieci, a później, w momencie zwiększonego zapotrzebowania, prosument może "odebrać" część tej energii bez dodatkowych opłat.
Net billing – nowy system rozliczeń, który stopniowo zastępuje net metering. W ramach net billingu prosument sprzedaje nadwyżki energii do sieci po cenach rynkowych, a zakupuje energię po cenach detalicznych. Rozwiązanie to ma na celu większe zrównanie interesów prosumentów i operatorów sieci. Aktualnie podlega dużej krytyce, z uwagi na niskie ceny odsprzedaży wyprodukowanej energii.
Prosument odgrywa kluczową rolę w rozwijającej się energetyce rozproszonej oraz w procesie transformacji energetycznej, zmierzającym w stronę większego wykorzystania odnawialnych źródeł energii.
Kim jest prosument zbiorowy?
Prosument zbiorowy to pojęcie wprowadzone w polskim prawie w ramach nowelizacji Ustawy o odnawialnych źródłach energii (OZE), które odnosi się do grupy podmiotów (np. mieszkańców budynków wielorodzinnych) wspólnie produkujących i konsumujących energię odnawialną. W przeciwieństwie do tradycyjnego prosumenta, który działa indywidualnie, prosument zbiorowy działa w ramach wspólnej instalacji OZE.
Charakterystyka prosumenta zbiorowego:
Grupowe wytwarzanie energii – prosument zbiorowy odnosi się do grupy odbiorców, np. wspólnoty mieszkaniowej, która korzysta z jednej instalacji odnawialnych źródeł energii (takiej jak fotowoltaika) do produkcji energii elektrycznej na potrzeby budynku.
Wspólna konsumpcja energii – energia wyprodukowana przez instalację jest wykorzystywana do zaspokojenia wspólnych potrzeb energetycznych, takich jak oświetlenie części wspólnych, windy, ogrzewanie ale także zasilanie poszczególnych mieszkańców.
Rozliczenie energii – podobnie jak w przypadku tradycyjnych prosumentów, nadwyżki energii wyprodukowane przez prosumenta zbiorowego mogą być wprowadzane do sieci elektroenergetycznej. Rozliczenie energii odbywa się proporcjonalnie do udziału każdego z uczestników w systemie.
Podstawy prawne:
Prosument zbiorowy został uregulowany na mocy Ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii, w której pojęcie to zostało wprowadzone w nowelizacji.
Przykłady działania prosumenta zbiorowego:
Wspólnoty mieszkaniowe: Mieszkańcy budynku wielorodzinnego instalują panele fotowoltaiczne na dachu i wspólnie korzystają z wyprodukowanej energii do zaspokojenia potrzeb budynku, takich jak oświetlenie klatek schodowych czy zasilanie windy.
Spółdzielnie mieszkaniowe: Spółdzielnia może zainstalować instalację OZE, która będzie dostarczać energię elektryczną do użytku własnego, a nadwyżki mogą być wprowadzone do sieci.
Prosument zbiorowy to nowoczesne rozwiązanie, które umożliwia efektywne zarządzanie energią w budynkach wielorodzinnych, zwiększając autonomię energetyczną mieszkańców i wspierając zrównoważony rozwój. Innym, zbliżonym modelem, jest "prosument lokatorski", w ramach którego z energii można wyłącznie na potrzeby części wspólnych obiektu, a nadwyżki są odsprzedawane.
Czym są społeczności energetycze?
Czym są klastry energii?
Społeczności energetyczne to lokalne grupy osób, firm lub instytucji, które wspólnie produkują, zarządzają i korzystają z energii, często ze źródeł odnawialnych, takich jak słońce, wiatr czy biomasa. Celem takich społeczności jest nie tylko uniezależnienie się od tradycyjnych dostawców energii, ale także zwiększenie efektywności energetycznej, obniżenie kosztów oraz ochrona środowiska.
Społeczności energetyczne opierają się na współpracy i solidarności. Ich członkowie wspólnie inwestują w instalacje energetyczne, jak panele fotowoltaiczne czy turbiny wiatrowe, dzieląc się korzyściami z produkowanej energii. Dzięki temu zyskują większą kontrolę nad zużyciem energii i mogą aktywnie uczestniczyć w transformacji energetycznej.
Współtworzenie takich społeczności to nie tylko korzyści ekonomiczne, ale także większa niezależność energetyczna, redukcja emisji CO2 i budowanie zrównoważonej przyszłości. Społeczności energetyczne to przykład nowoczesnego podejścia do zarządzania energią, gdzie korzyści płynące z ekologicznych rozwiązań są dostępne dla każdego z nas. Patrząc na dzisiejsze uwarunkowania rynkowe - społeczności energtyczne to jedno z podstawowych narzędzi do optymalizacji kosztów mediów. Czy jest popularne? Coraz bardziej, choć nadal brak pełnego zrozumienia i popularyzacji tych form gospodarowania energią.
Społeczności energtyczne to szerokie pojęcie, które wniosła do regulacji polskich UE. Regulacje dotyczące obywatelskich społeczności energetycznej zostały implementowane do porządku prawnego ustawą z dnia 28 lipca 2023 r. o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw w związku z implementacją przez Polskę dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE oraz Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 11 grudnia 2018 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych („RED II”). Przywołane akty unijne regulują: społeczności energetyczne skupione wokół OZE, a także ogólne zasady funkcjonowania prosumentów, w tym taże zbiorowych i wirtualnych (w Polsce wprowadzono także pojęcie "prosumenta lokatorskiego").
Klastry energii to formy współpracy między lokalnymi podmiotami, takimi jak przedsiębiorstwa, samorządy, instytucje publiczne i społeczności, które wspólnie produkują, magazynują, zarządzają oraz dystrybuują energię, głównie z odnawialnych źródeł. Klastry powstają w celu lepszego zarządzania lokalnymi zasobami energetycznymi i promowania efektywności energetycznej w danym regionie. Dziś także w celu szybkiego i efektywnego obniżenia kosztów energii dla lokalnej społeczności.
Celem klastra energii jest zwiększenie niezależności energetycznej regionu, obniżenie kosztów energii, wspieranie rozwoju odnawialnych źródeł energii oraz poprawa stabilności dostaw energii. Dzięki współpracy między różnymi podmiotami możliwe jest bardziej zrównoważone i elastyczne zarządzanie lokalnymi zasobami energetycznymi, a także optymalizacja wykorzystania infrastruktury energetycznej.
Klastry energii stanowią przykład zdecentralizowanego podejścia do produkcji i dystrybucji energii - co czasem jest przedmiotem niechęci ze strony "dużej energetyki" - które odpowiada na wyzwania związane z transformacją energetyczną. Współpracujące podmioty mogą wspólnie planować inwestycje w nowe technologie, takie jak fotowoltaika, energetyka wiatrowa, biogazownie czy systemy magazynowania energii, co przynosi korzyści zarówno środowiskowe, jak i ekonomiczne. To co ważne: po nowelizacja Ustawy OZE, aby założyć klaster wśród członków klastra musi być jednostka samorządowa (gmina lub spółka z udziałem samorządym na poziomie co najmniej 50%), a ilość gmin - partycypantów nie może przekroczyć 5.
Szykując się do założenia klastra trzeba przejść kilka podstawowych kroków: zinwentaryzować uczestników klastra i doprowadzić do zawarcia umowy go powołującej, ustanowić koordynatora klastra, dokonać wpisu klastra do ewidencji, przygotować model i strategię działania, zawrzeć umowy z dystrybutorem energii i sprzedawcą energii (który w pierwszym etapie będzie także zapewne bilansować klaster), wdrożyć system zarządzania klastrem i raportować parametry działania klastra (aby optymalizować działanie i rozliczać korzyści przysługujące klastrom). Brzmi groźnie, ale w praktyce nie jest procesem trudnym, a my z przyjemnością pomożemy go sprawnie zrealizować.
Jak działa wirtualny prosument?
Czym są spółdzielnie energetyczne?
Wirtualny prosument to stosunkowo nowy model w sektorze energetycznym, który umożliwia osobom lub podmiotom uczestniczenie w produkcji energii odnawialnej bez konieczności posiadania własnych instalacji na własnym dachu, takich jak panele fotowoltaiczne czy turbiny wiatrowe. Jest to rozwiązanie szczególnie atrakcyjne dla osób, które nie mogą zamontować odnawialnych źródeł energii na własnej nieruchomości, na przykład z powodu braku odpowiedniej przestrzeni lub warunków technicznych. Wirtualny Prosumentami miał zadziałać w Polsce w 2024 roku, jednak z uwagi na przedłużający się proces wdrożenia jednego systemu do zarządzania danymi pomiarowymi (CESIRE), datę ustawiono na lipiec 2025 roku.
Jak działa wirtualny prosument?
-
Inwestycja w instalacje odnawialne – Wirtualny Prosument nabywa udział (lub nabywa prawo dysponowania w innej formie umownej np. dzierżawa) w - oddalonej od niego - instalacji odnawialnych źródeł energii, na przykład w farmie fotowoltaicznej, farmie wiatrowej lub innym projekcie energetycznym. Instalacje te mogą być zlokalizowane w zupełnie innym miejscu niż dom lub siedziba inwestora.
-
Produkcja energii – Energia wyprodukowana przez te instalacje jest wprowadzana do sieci energetycznej.
-
Rozliczanie – Wirtualny Prosument korzysta z energii wyprodukowanej w odległej instalacji PV na zasadach identycznych jak zwykły prosument, ale w udziale jaki wykupił (nie może być większy niż 50 kWp, czyli limitu mocy wskazanego dla prosumenta).
-
Korzyści – Wirtualny prosument czerpie zyski z wytwarzanej energii odnawialnej (obniża koszty zakupu energii do domu lub firmy) bez potrzeby fizycznego posiadania instalacji na własnym terenie. Jest to rozwiązanie wygodne i elastyczne, pozwalające korzystać z odnawialnych źródeł energii niezależnie od warunków lokalnych. To także dziś jedno z nielicznych narzędzi do obniżenia rachunków za energią dla mieszkańców bloków wielorodzinnych.
Spółdzielnie energetyczne to forma organizacji, w której grupa osób, firm lub instytucji współpracuje, aby wspólnie produkować, zarządzać i korzystać z energii, najczęściej ze źródeł odnawialnych, takich jak energia słoneczna, wiatrowa czy biomasa. Spółdzielnie te działają na zasadzie demokracji gospodarczej, co oznacza, że każdy członek spółdzielni ma równy głos w podejmowaniu decyzji, bez względu na wkład finansowy. Spółdzielnia energetyczna może z pozoru być zbliżona do klastra energii, ale posiada dwie kluczowe różnice: formę prawną (spółdzielnia ma ją zdefiniowaną) oraz cel, który w przypadku spółdzielni jest typowo społeczny, dążący do zaspokojenia potrzeb energetycznych spółdzielców, klaster ma zdecydowanie szerszy zakres współpracy i tym samym aktualnie większe możliwości w zakresie pozyskiwania funduszy zewnętrznych.
Jak działają spółdzielnie energetyczne?
-
Wspólna inwestycja w źródła energii – Członkowie spółdzielni inwestują we wspólne instalacje energetyczne, takie jak farmy fotowoltaiczne, turbiny wiatrowe, biogazownie czy inne rozwiązania oparte na odnawialnych źródłach energii.
-
Produkcja energii – Spółdzielnia produkuje energię na potrzeby swoich członków, wykorzystując odnawialne źródła energii.
-
Podział energii i zysków – Wyprodukowana energia jest rozdzielana między członków spółdzielni, co pozwala na zaspokojenie części lub całości ich zapotrzebowania energetycznego. Jeśli spółdzielnia produkuje nadwyżki energii, może je sprzedawać do sieci energetycznej, generując dodatkowe przychody, które mogą być ponownie inwestowane lub dzielone między członków.
-
Lokalność i samowystarczalność – Spółdzielnie energetyczne zazwyczaj działają na poziomie lokalnym, co pozwala na zwiększenie samowystarczalności energetycznej regionu i zmniejszenie zależności od zewnętrznych dostawców energii.
6
grup tematycznych
30
ekspertów do Twojej dyspozycji
7
lat doświadczenia
100%
pozytywnych ocen
